Digitalizacja rośnie w każdej dziedzinie. Tradycyjne procesy produkcyjne podlegają automatyzacji. Rozwiązania technologiczne coraz częściej zastępują pracę człowieka. Kompetencje cyfrowe będą na wagę złota.
Zadania zawodowe przyszłości połączą kompetencje ludzi i maszyn. Inteligentne maszyny i systemy uzupełnią pracę ludzi o wyższych kompetencjach, a zastąpią pracę ludzi o kompetencjach niskich i średnich. Dlatego trudno będzie sobie wyobrazić zadania zawodowe, które będą wykonywane w środowisku pracy bez nowych technologii.
Przemysł 4.0
Przemysł 4.0 będzie wymagał innych wiodących cech od pracowników. W poprzedniej wersji pracownik miał wrodzoną potrzebę poprawnego wykonywania zadań i koncentrowania się raczej na zagadnieniach, niż na ludziach. Do tego nie lubił zmian i nowych sytuacji.
Natomiast w wersji 4.0 to człowiek otwarty i aktywny. Lubi różnorodność, zarówno w zakresie kontaktów z ludźmi, jak i wykonywanych zadań.
Ma zdolność komunikowania innym bardzo technicznych i szczegółowych informacji. Robi to z entuzjazmem i optymizmem. Dzięki temu wzbudza u słuchaczy pozytywne odczucia wobec idei, którymi się dzieli.
Zmiany na rynku pracy a kompetencje cyfrowe
Jak podaje Agencja Rozwoju Przemysłu, do 2030 roku automatyzacja dotknie nawet do 49% czasu pracy w Polsce. Cyfrowa przemiana rynku pracy oznacza, że firmy coraz częściej potrzebują tych kompetencji, które pozwolą im aktywnie uczestniczyć w cyfrowym świecie.
Nastąpią zmiany na rynku pracy. Już 9 na 10 współczesnych zawodów wymaga podstawowych kompetencji cyfrowych. Kilka lat temu w raporcie Przyszłość Rynku Pracy, pracodawcy wskazali kogo będą szukać w ciągu kolejnych 20 lat.
Są to osoby o zaawansowanych kompetencjach cyfrowych. Takie, które potrafią współpracować zarówno z innymi ludźmi, jak i z inteligentnymi maszynami. Natomiast problem ze znalezieniem pracy będą miały osoby, które wykonują rutynowe czynności i nie potrafią współpracować z technologiami.
Jakie korzyści dla księgowych?
Księgowość nie jest wyjątkiem. Dlatego księgowi muszą być gotowi na wyzwania związane z tymi zmianami. Automatyzacja pozytywnie wpływa na efektywność i skuteczność. Praca jest szybsza, a zadania są dokładniej realizowane.
Czasochłonne i powtarzalne czynności zostaną zredukowane, co daje oszczędność czasu i pieniędzy. Systemy automatyczne ograniczą błędy i pomyłki, które często występują w procesach manualnych.
Pozwoli to na lepszą organizacja danych i informacji. Wykonywanie raportów i analiz stanie się łatwiejsze i szybsze. Umożliwi to rozwijanie innych usług, które będą koncentrować się na strategii i rozwijaniu biznesu klienta.
Kompetencje cyfrowe
Praca w warunkach dynamicznego rozwoju technologii będzie wymagać dostosowanych kompetencji.
A one wykraczają poza techniczne kompetencje cyfrowe, rozumiane w tradycyjny sposób. Ponieważ kompetencje cyfrowe to nie tylko obsługa komputera i programów.
Komisja Europejska zdefiniowała pięć głównych obszarów związanych z kompetencjami cyfrowymi. W ich ramach można wyróżnić następujące umiejętności:
1. Korzystanie z danych i treści cyfrowych
- Wyszukiwanie danych, informacji i treści cyfrowych. Umiejętność uzyskania do nich dostępu, poruszania się między nimi czy tworzenia strategii wyszukiwania.
- Ocena danych, informacji i treści cyfrowych. Umiejętność analizy, porównania i krytycznej oceny wiarygodności i rzetelności źródeł.
- Zarządzanie danymi, informacjami i treściami cyfrowymi. Umiejętność pobierania ich w środowiskach cyfrowych i własnego organizowania. To korzystanie z plików, katalogów i słów kluczowych. To również archiwizowanie danych w pamięci komputera lub pamięci zewnętrznej.
2. Komunikacja i współpraca poprzez technologie cyfrowe
- Interakcja za pomocą technologii cyfrowych. Umiejętność porozumiewania się z pracownikami i klientami za pomocą technologii cyfrowych (np. e-mail, chat, komunikator, wideokonferencja). To także wybieranie odpowiednich środków komunikacji, w zależności od kontekstu.
- Dzielenie się za pośrednictwem technologii cyfrowych. To umiejętność udostępniania treści innym za pomocą technologii cyfrowych (m.in. sieci społecznościowych).
- Współpraca poprzez technologie cyfrowe. Umiejętność wykorzystania narzędzi i technologii cyfrowych do współpracy z pracownikami i klientami. To współtworzenie danych czy wiedzy. To praca online na dokumentach współdzielonych przez pracowników lub klientów.
- Netykieta, czyli świadomość istniejących norm funkcjonowania w środowiskach cyfrowych. To umiejętność dostosowania odpowiedniej komunikacji do konkretnego odbiorcy. To także świadomość różnorodności kulturowej i pokoleniowej w środowiskach cyfrowych.
3. Tworzenie treści cyfrowych
- Opracowywanie treści cyfrowych. Umiejętność korzystania z różnych formatów np. edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, oprogramowania do edycji zdjęć, plików wideo i audio. To umiejętność organizacji i analizy danych (poprzez sortowanie, filtrowanie, używanie formuł i tworzenie wykresów).
- Integrowanie nowych informacji z istniejącymi zasobami. Umiejętność ich łączenia w celu stworzenia nowych i oryginalnych treści. To tworzenie prezentacji lub dokumentów integrujących tekst, zdjęcia, tabele i wykresy.
- Prawa autorskie i licencje. To ich rozumienie, w jaki sposób odnoszą się do treści cyfrowych.
- Programowanie, czyli umiejętność tworzenia zrozumiałych instrukcji dla systemu komputerowego w celu wykonania określonego zadania.
4. Cyberbezpieczeństwo
- Zabezpieczanie urządzeń. Umiejętność ochrony urządzeń i treści cyfrowych poprzez aktualizowanie oprogramowania (w tym antywirusowego) czy używanie silnych haseł. To stosowanie bezpiecznych połączeń i tworzenie kopii zapasowych.
- Ochrona danych osobowych i prywatności w środowiskach cyfrowych. Umiejętność używania i udostępniania danych osobowych w sposób bezpieczny dla siebie i innych. To rozumienie działania „Polityki prywatności”.
- Ochrona zdrowia i ochrona środowiska. Umiejętność unikania zagrożeń dla zdrowia fizycznego i psychicznego, które wiążą się z korzystaniem z technologii cyfrowych. To także świadomość wpływu technologii cyfrowych na środowisko.
5. Rozwiązywanie problemów
- Rozwiązywanie problemów technicznych. Umiejętność radzenia sobie z nimi w trakcie obsługi urządzeń i korzystania ze środowisk cyfrowych.
- Identyfikacja potrzeb technologicznych. Umiejętność dostosowania środowiska cyfrowego do własnych potrzeb. Umiejętność identyfikacji, oceny i wyboru narzędzi cyfrowych (np. zdolność oceny zalet i wad rozwiązań infrastruktury serwerowej i chmurowej).
- Kreatywne wykorzystanie technologii cyfrowej. Umiejętność jej wykorzystania do wprowadzania innowacji w procesach i produktach.
- Identyfikacja luk w kompetencjach cyfrowych. To rozumienie własnych obszarów do poprawy lub aktualizacji wiedzy. Ponadto szukanie możliwości samorozwoju i bycie na bieżąco z ewolucją cyfrową. To także umiejętność wspierania innych w rozwoju ich kompetencji cyfrowych.
DESI – kompetencje cyfrowe w Polsce i Europie
Od 2014 r. Komisja Europejska monitoruje postępy cyfrowe państw członkowskich. Robi to za pomocą indeksu gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego (DESI). W edycji za rok 2022, Polska zajęła 24. miejsce wśród 27 państw członkowskich UE.
Polska cierpi na deficyt kompetencji cyfrowych. Brakuje specjalistów w dziedzinie nowych technologii. Firmy nie chcą ani szkolić, ani inwestować w tym obszarze. To przekłada się na brak dostatecznych kompetencji cyfrowych menedżerów i pracowników, a to z kolei opóźnia całą transformację.
Wszystko to uniemożliwia przedsiębiorstwom (zwłaszcza z sektora MŚP) pełne wykorzystanie potencjału gospodarki cyfrowej. Dlatego spada ich produktywność i konkurencyjność, a to stanowi realne zagrożenie dla całej gospodarki.
Digital Mindset, czyli co jest kluczem do transformacji cyfrowej
Rzeczywistości dynamicznie się zmienia. Rozwój kompetencji cyfrowych jest niezbędny, aby sprawnie się w niej odnajdywać. Potrzebna jest otwarta postawa, nastawienie na innowację i rozumienie technologii. Zdolność do błyskawicznej adaptacji i wchodzenia w interakcję z cyfrowym światem.
To wszystko pozwoli zobaczyć, jak dane, algorytmy i sztuczna inteligencja otwierają nowe możliwości. Jak stwarzają szansę osiągnięcia sukcesu w otoczeniu biznesowym, które jest coraz bardziej zdominowane przez inteligentne technologie, korzystające z danych.
Według Digital University, człowiek (czyli pracownik, księgowy…), którego cechuje Digital Mindset[1]:
- Rozumie, że nowe technologie są nieodłącznym elementem naszej codzienności. Nie obawia się, że technologia go zastąpi. Wie, że połączenie potencjału ludzkiego z technologią, stworzy nowe, niespotykane dotąd możliwości.
- Nie czeka, aż zajdą zmiany. Jest głodny wiedzy i otwarty na ciągłe eksperymentowanie. Uczestniczy w tworzeniu innowacji i chętnie wdraża nowatorskie rozwiązania.
- Akceptuje to, że stale musi oduczać się tego, co już wie i wciąż rozwijać swoje kompetencje oraz wiedzę. Bo w rzeczywistości, która ewoluuje i przekształca się w zawrotnym tempie, wiedza staje się płynna.
Lifelong learning, czyli nauka przez całe życie
To prowadzi do wniosku, że konieczne jest budowanie postawy nastawionej na ciągłe i dobrowolne dążenie do wiedzy. Na bycie gotowym do nieustannego rozwoju i poszerzania wachlarza własnych umiejętności.
Koncepcja uczenia się przez całe życie staje się wymogiem dla właściwego funkcjonowania na rynku pracy. A bez podejścia lifelong learning nie uda się podnieść poziomu własnych kompetencji cyfrowych.
[1] Źródło: https://digitaluniversity.pl/czym-sa-kompetencje-cyfrowe-i-dlaczego-warto-je-rozwijac-cz-1/